zondag 26 januari 2014

Valwinden vs Windhozen

Na de onweersbuien gisteren die op meerder plaatsen, vooral in zuid West-Vlaanderen, voor schade heeft gezorgd, vooral windschade, roept men natuurlijk terug dat er her en der een windhoos is langsgekomen terwijl wij er van uit gaan dat om typische valwinden ging (vakterm 'Downburst').

Laat ons eerst en vooral eens het onderscheid tussen beide gaan bekijken.

Een valwind (of downburst) is een sterke neerwaartse stroming onder een zware bui. Zodra de snel dalende lucht het aardoppervlak raakt moet ze horizontaal uitwijken, waarbij een verdere versnelling optreedt. Aan de grond uit zich dit in zware tot zeer zware windstoten, vaak in combinatie met intensieve neerslag (regen/hagel).
  • Hoe ontstaan een downburst

Strakke, rechtlijnige windstoten
Downbursts vormen als hagelstenen of grote regendruppels in droge lucht vallen. Hierdoor koelt de lucht af en krijgt daarom een grotere dichtheid. Door de grotere dichtheid zakt de "bel" koele lucht met een grote snelheid naar het aardoppervlak.

De gevolgen van een downburst

Dit fenomeen kan schade veroorzaken die vergelijkbaar is met die van een windhoos (of tornado). Het schadepatroon wijkt echter af! Bij een downburst is er vaak sprake van een omvangrijk gebied waarin gevelde bomen in min of meer één richting liggen. Bij een windhoos betreft het meestal een smal, langgerekt spoor waarbij bomen door de draaibeweging in de hoos over korte afstand in verschillende richtingen geveld worden. Een downburst heeft ook gevolgen in de luchtvaartindustrie. Wanneer een vliegtuig in een downburst terecht komt kan deze door de krachtige winden het vliegtuig letterlijk naar beneden duwen.

  • Hoe ontstaan van een windhoos

Tornado is een wervelende luchtkolom, meestal een smal
maar destructief schade pad
Vooral in de zomer (het kan ook in de winter) gaan zware onweersbuien soms gepaard met een windhoos.  Dit is een snel roterende trechter die indien krachtig genoeg alles op haar weg opzuigt. Sporadisch komt het tot grote schade. De hoos trekt met de bui mee en laat door wind en grote luchtdrukverschillen een spoor van vernielingen achter. Soms bevat de windhoos objecten die tijdens de tocht over het aardoppervlak zijn opgezogen. De zichtbare slurf bestaat net als een wolk uit waterdruppeltjes. De windsnelheden bij een windhoos kunnen zeer lokaal oplopen tot enkele honderden kilometers per uur en de passage van een hoos gaat gepaard met een enorm lawaai.

De gevolgen van een windhoos

Een windhoos of tornado laat een spoor van vernieling achter waar deze werkelijk is voorbij getrokken. Soms zijn de schade sporen redelijk small, bij zwakke tornado's (enkele 100 meters) of juist zeer breed (bij zwaardere tornado's). Maar het schade spoor is altijd zeer duidelijk te herkennen, vooral in grasvelden of maisvelden waar het gras/de mais door elkaar heen wordt neergeveld door de wind.


Situatie 25 januari 2014 omstreeks 20u in West-Vlaanderen.

Eerst en vooral kijken we naar de windsnelheden op zo'n 3 km hoogte, bij een downburst (mede door hagel/regen) kan de wind zelfs van op die hoogte mee komen naar het aardoppervlak.

Op onderstaande kaart heb ik via de blauwe lijn de positie van de buienlijn neergetekend. Verder zien we dat op zo'n 3 km hoogte de wind ferme snelheden haalde van om en bij de 100 a 110 km/u richting de grens W-VL / Frankrijk. Daarnaast zien we ook via de stroomlijnen dat de buienlijn als het ware voort geduwd werd door deze stroming, vandaar de buienlijn snel zijn doortocht maakte, alles duurde maar hoogstens 10 minuten. Maar tijdens de doortocht waren er op verschillende locaties felle regens met hagel en felle windstoten. Tijdens dit proces werd via de neerwaartse beweging van de neerslag wind van hogere hoogte mee naar het aardoppervlak gestuurd en waren de rukwinden krachtig genoeg om schade te berokkenen. Windstoten die zijn opgemeten in W-VL en noord Frankrijk zaten in de orde van 90 - 110 km/u, m.a.w., de felle windstoten waren afkomstig van de strakke wind op zo'n 3 km hoogte = > Downburst



1 opmerking :